به گزارش پایروس، سازمان امور مالیاتی در دولت سیزدهم با رویکرد هوشمندسازی، مالیات ستانی عادلانه را اجرایی کرده و تا از این طریق ترفندهای فرار مالیاتی را شناسایی و مسدود کند. راه اندازی سامانه‌های مختلف و رصد تراکنش‌های بانکی مشکوک، یکی از راه های شناسایی فرارهای مالیاتی است. در همین راستا سال گذشته از محل کنترل تراکنش‌های بانکی مشکوک، نزدیک بر ۲۰ هزار میلیارد تومان فرار مالیاتی شناسایی شد. یکی از ترفندهای فرار مالیاتی، سوءاستفاده از صندوق‌های قرض الحسنه است.
جایگزینی صندوق قرض الحسنه به جای حساب‌های بانکی برای فرار مالیاتی
بعضی از فعالان صنف‌های مختلف با تشکیل و ثبت صندوق قرض‌الحسنه و یا متمرکز کردن فعالیت‌های مالی خود در صندوق‌های قرض‌الحسنه، اقدام به کتمان درآمد و فرار مالیاتی می‌کنند.
طبق گزارش سازمان امور مالیاتی کشور، اشخاصی ضمن افتتاح حساب جاری و سپرده در صندوق‌ها جهت کتمان فروش خود، چک‌های خریداران را دریافت و به جای واریز به حساب‌های بانکی خود، این چک‌ها را در وجه حساب‌های خود نزد صندوق، کارگزاری کرده و در زمان خرید آنها را از صندوق دریافت و به طرف معاملات خود تحویل می‌دادند و با این ترفند عملاً حساب‌های بانکیشان درگیر این‌گونه مراودات مالی نشده و بدین ترتیب، فعالیت اقتصادی خود را از سازمان مالیاتی پنهان می‌کردند.
فعالیت ۲۵۰۰ صندوق قرض الحسنه بدون مجوز در کشور
در همین رابطه سید محمد هادی سبحانیان رییس سازمان امور مالیاتی، گزارشی از وضعیت فعالیت صندوق های بدون مجوز ارائه کرده است. طبق اعلام وی، سه هزار و ۵۰۰ صندوق قرض‌الحسنه در کشور فعال است که بالغ بر ۲ هزار و ۵۰۰ صندوق، بدون داشتن مجوز در حال فعالیت هستند. مجموع واریزی به حساب بانکی ۲۰ عدد از این صندوق‌ها در سال ۱۴۰۰ حدود ۶۹ هزار میلیارد تومان بوده است. تعداد هشت صندوق قرض‌الحسنه در سال ۱۴۰۲، ۹ هزار و ۵۰۰ دستگاه پوز در اختیار داشته‌اند و بخش قابل توجهی از این پوزها در فعالیت‌های اقتصادی‌ای مورد استفاده قرار می‌گیرند که هیچ‌گونه شفافیتی ندارند.
همچنین در استان اصفهان در سال ۱۴۰۰، ۲۵۰ صندوق بدون پرونده مالیاتی شناسایی شدند و ۳۴۸ صندوق نیز دارای پنج هزار و ۸۲۸ کارت‌خوان بودند و از این تعداد بیش از هزار دستگاه کارت‌خوان تنها به نام دو نفر ثبت شده‌اند. در استان کردستان یک فعال اقتصادی در حوزه خرید و فروش طلا با فرار مالیاتی بالغ بر ۶۰۰ میلیارد تومان و یک شرکت با فرار مالیاتی بیش از ۱۵۰ میلیارد تومان، در استان آذربایجان غربی، شش شرکت دلال در حوزه آهن قراضه با فرار مالیاتی بیش از ۷۰۰ میلیارد تومان و در حوزه خرید و فروش رمز ارز فرار مالیاتی بالغ بر ۴۰۰ میلیارد تومان، در استان قزوین از یک شرکت فعال خرید و فروش خودرو حدود ۶۸۰ میلیارد تومان فرار مالیاتی و در استان‌های البرز و مرکزی هم فرار مالیاتی گسترده بیش از ۲۶۰ میلیارد تومان برای دو شرکت شناسایی شد و در مرحله وصول مالیات قرار گرفت.
بر اساس گزارش رییس سازمان امور مالیاتی کشور، در حوزه فولاد برای ۲ شرکت در آذربایجان شرقی و یک شرکت در زنجان بیش از ۷۵۰ میلیارد تومان و در استان فارس برای فرار مالیاتی در حوزه فعالیت در صندوق‌های قرض‌الحسنه بیش از ۲۴۰ میلیارد تومان برگ تشخیص صادر شده است. همچنین یک پرونده فاکتور فروشی در استان همدان به ارزش ۱۲ هزار میلیارد تومان و دیگری در استان یزد به ارزش دو هزار و ۸۰۰ میلیارد تومان با کمک نهادهای نظارتی شناسایی شد.
هشدار نسبت به سوءاستفاده از صندوق‌های قرض الحسنه برای فرار مالیاتی
مدیرکل دفتر بازرسی، مبارزه با فرار مالیاتی و پول‌شویی سازمان امور مالیاتی کشور نیز نسبت به سوءاستفاده از صندوق‌های قرض الحسنه برای فرار مالیاتی هشدار داده و از شناسایی ۲ فقره فرار مالیاتی بزرگ در استان‌های فارس و کردستان و مطالبه مالیاتی از آنها خبر داده است.
طبق گفته وحید عزیزی، ۲۴۷ صندوق قرض‌الحسنه در سطح استان فارس در سامانه کد اقتصادی اداره کل امور مالیاتی ثبت‌نام کرده‌اند. از این تعداد فعالیت ۳۰ صندوق قرض‌الحسنه مربوط به صنف‌های مختلف در استان شناسایی شده و ۶ مورد از آنها نیز که مربوط به صنف سنگ، آهن، لوازم بهداشتی و ساختمانی، لوازم الکتریکی و… هستند، در اجرای ماده ۱۸۱ قانون مالیات های مستقیم مورد بازرسی قرار گرفته‌اند.
مدیرکل دفتر بازرسی، مبارزه با فرار مالیاتی و پول‌شویی، نتیجه انجام این بازرسی را شناسایی تعداد یک هزار و ۴۷۴ مؤدی با گردشی بالغ بر ۱۲هزار میلیارد تومان عنوان کرده و گفته است که تاکنون تعداد ۲۹۹ مؤدی با مبلغی درحدود ۲۸۳ میلیارد تومان مالیات (شامل مالیات عملکرد، ارزش افزوده و کتمان) مورد مطالبه قرار گرفته و در مرحله تهیه گزارش رسیدگی و صدور برگ تشخیص مالیات جهت مؤدیان مربوطه است.
وی در خصوص یک فقره پرونده بزرگ فرار مالیاتی در استان کردستان گفت: در راستای گزارش ارائه شده در سامانه سوت زنی در اجرای بازرسی ماده ۱۸۱ ق.م.م به محل فعالیت یک شرکت تجاری واقع در شهرستان بانه مراجعه شد که با انتقال کیس‌های کامپیوتر و هاردهای سرور شرکت مذکور و با تلاش شبانه‌روزی واحد فناوری، پایگاه اطلاعاتی مربوط به عملکردهای سال ۱۳۹۶ تا ۱۴۰۰ بازآوری و جزئیات اطلاعات ثبت شده تمامی حساب‌های دائمی و موقت در قالب تراز تفصیلی استخراج شد که در نهایت منتج به صدور اوراق تشخیص متمم به مبلغ ۱۵۹ میلیارد تومان اصل مالیات و ۱۲۰ میلیارد تومان جرائم متعلقه شد.
مهم‌ترین اقدامات و دستاوردهای نظام مالیاتی در راستای تحقق اهداف سند تحول دولتی با محوریت مالیات‌ستانی داده‌مبنا، کاهش فشار به بخش رسمی اقتصاد، مقابله با فرار مالیاتی و توسعه خدمات الکترونیکی مالیاتی است.
