۱. بحران کوچک تایوان

تایوان روز ۱۳ ژانویه انتخابات ریاستی خود را برگزار می‌کند و سال جدید میلادی می‌تواند با یک بحران کوچک در تنگه تایوان آغاز شود. لای چینگ-ته معاون فعلی رئیس دولت تایوان که تحت ریاست تسای اینگ-ون خدمت می‌کند و یک عضو حزب دموکراتیک مترقی (DPP) است، با فاصله نزدیکی در نظرسنجی‌ها پیشتاز است. انتخاب او پکن را به دردسر می‌اندازد چرا که این سیاستمدار حامی یک تایوان مستقل‌تر است و به شدت با حزب کمونیست چین (CCP) مخالف است.
اگرچه لای گفته است که خواستار استقلال رسمی تایوان یا حذف نام «جمهوری چین» (یک خط قرمز برای پکن) نیست اما او گفته که حاکمیت تایوان یک حقیقت است و به نامزدهای همکار خود یادآور شده که طبق استانداردهای پکن، همه آنها طرفدار استقلال هستند.

پیروزی لای چینگ-ته احتمالا منجر به اقدام‌های تهاجمی از سوی پکن از جمله رزمایش‌های دریایی و تحرکات هوایی می‌شود. گزارش‌های هفته گذشته درباره اظهارات شی خطاب به جو بایدن رئیس جمهور آمریکا هنگام ملاقات آنها در ماه نوامبر درباره یکپارچه‌سازی چین با تایوان، باعث اضطراب در واشنگتن شد. اما همچنان حمله از سوی چین به تایوان بسیار بعید است چون این مساله دشوار و خطرناک خواهد بود به ویژه که چین با بحران‌های دیگری دست و پنجه نرم می‌کند.

حتی یک پیروزی برای حزب مخالف کومینتانگ (KMT) در روز ۱۳ ژانویه (۲۳ دی) ممکن است منجر به برخی از مشکلات شود. کومینتانگ نسبت به حزب دموکراتیک مترقی بیشتر طرفدار چین است اما آنها نیز به سختی کلید امور جزیره را به دست پکن می‌سپارند. مقام‌های چینی ممکن است اهمیت پیروزی KMT در انتخابات را دست بالا بگیرند و آن را به عنوان نشانه نفوذ چین در تایوان مد نظر قرار دهند. اگرچه ۱۷ درصد از رای دهندگان تایوانی در نظرسنجی اخیر اعلام کردند که چین نگرانی اصلی آنها است اما بیش از دو برابر این آمار مسائل اقتصادی را نگرانی خود عنوان کردند.

۲. مشکلات رو به افزایش املاک

قیمت‌های مسکن در چین سال‌هاست که در حال سقوط است و سال ۲۰۲۴ می‌تواند سالی باشد که قیمت آنها در نهایت به مرز جنون برسد. بحران در میان توسعه دهندگان املاک در سال جاری به اندازه کافی بد بوده است و به شرکت‌هایی مانند کانتری گاردن که زمانی نسبتاً امن تلقی می‌شدند، رسید. بسیاری از پروژه‌های شکست‌خورده در بخش املاک وجود دارد، اما چیزی که دولت چین واقعاً نگران آن شده کاهش قیمت مسکن است. با این همه، ۷۰ درصد از دارایی‌های خانوار چینی در ملک سرمایه‌گذاری می‌شود.

دولت با داده‌ها دست و پنجه نرم می‌کند و صاحبنظران را تحت فشار قرار می‌دهد که به نظر تلاشی برای جلوگیری از حرف زدن مردم در مورد وضعیت بد اقتصاد چین است. اکنون اختلاف زیادی بین شاخص‌های رسمی قیمت مسکن و میزان فروش املاک و مستغلات در بازار وجود دارد. قیمت‌ها در بسیاری از شهرها حداقل ۱۵ درصد و در پکن تا ۳۰ درصد کاهش یافته است.

با گسترش این روندها، حتی آمار رسمی نیز ممکن است مجبور به پذیرش بهتر واقعیت شود که باعث بحران اعتماد بسیار گسترده‌تر می‌شود.

۳.تغییرات رهبری سیاسی

در سال ۲۰۲۳ چند تن از رهبران بلندپایه پکن یعنی چین گانگ وزیر خارجه و لی شانگ فو وزیر دفاع برکنار شدند. داستان کامل اخراج هر دو این مقام‌ها همچنان مبهم است، اما سیاست رهبری ارشد حزب کمونیست چین در سال جدید بی‌ثبات احساس می‌شود – با وجود اینکه سال گذشته شی جین‌پینگ پست‌های عالی را به وفاداران نزدیک به خود داد. این تعجب آور نیست: شی در سیاست حزبی تواناست، اما حکومت او به خصوص در سه سال گذشته برای چین بد بوده است.

۴. جوانان

هفته گذشته، داک کانگ، خبرنگار آسوشیتدپرس، پیام‌هایی از شبکه اجتماعی Weibo را در حساب کاربری خود به اشتراک گذاشت که تغییرات خلق و خوی عمومی دراین کشور را در سه سال گذشته نشان می‌داد.

بسیاری از جوانان این کشور در چند سال گذشته همین مسیر را در پیش گرفته‌اند. این احساس با خصومت بیشتر نسبت به غرب به‌ویژه ایالات متحده ادغام شد چرا که ایالات متحده را مقصر همه‌گیری می‌دانستند.

اما ناامیدی از سیاست کووید صفر چین برای مقابله با همه‌گیری کرونا در سال‌های ۲۰۲۱ و ۲۰۲۲، آمیخته با بحران اقتصادی، افکار عمومی و به‌ویژه جوانان را کاملا متفاوت کرده است. یکی از نشانه های این تغییر این است که افکار عمومی چین در مورد ایالات متحده به شدت متحول شده و راهی برای ابراز نارضایتی از مسیر پکن است. در سال ۲۰۲۴، بدبینی نسبت به آینده احتمالا بدتر خواهد شد.

۵. عدم اضمحلال در روابط چین- آمریکا

نشست موفقیت آمیز بین شی و بایدن در سان‌ فرانسیسکو در ماه نوامبر که دو طرف ظاهرا به عنوان پیروزی آن را در نظر می‌گیرند، یک دوره فروکش شدن موقت تنش‌ها برای رابطه‌ای است که سال‌ها به سمت سرازیری حرکت می‌کرد. این مساله شامل از سرگیری مذاکرات نظامی سطح بالا بین پکن و واشنگتن بود. در رسانه‌های دولتی چین، لفاظی ضد آمریکایی نسبتا فروکش کرد اگرچه همچنان ادامه دارد.

تنش‌های ساختاری بین دو قدرت آن‌قدر شدید است که برخی از بحران‌های جدید به طور اجتناب ناپذیر باعث می‌شود این کشور به حالت به اصطلاح «گرگ جنگجو» بازگردد به ویژه از آنجایی که این راه آسانی برای دیپلمات‌های چینی است که بتوانند کار خود را پیش ببرند. اما وضعیت (تنش‌ها) احتمالا به بالاترین حد خود در سال ۲۰۲۰ نمی‌رسد؛ پکن به اندازه کافی مشکلات دیگری دارد تا از خطرپذیری برای مدتی به دور بماند.

همواره نگرانی‌هایی وجود دارد که لفاظی ضد چینی در واشنگتن روابط را در جریان سال انتخاباتی خراب خواهد کرد. اما حقیقت این است که رای دهندگان آمریکایی ظاهرا اهمیتی به مساله این کشور در پای صندوق‌های رای نمی‌دهند. نگرانی واقعی ممکن است تلاش‌های این کشور برای دخالت در انتخابات باشد.