پایگاه خبری پایروس، خبرگزاری رویترز در گزارشی درباره توافق ایران و آمریکا برای تبادل زندانیان نوشت: هشت منبع مطلع ایرانی و دیگر منابع مطلع که در جریان مذاکرات بودند به این خبرگزاری گفتند که هم‌زمان با انتقال ۶ میلیارد دلار از پول‌های آزاد شده ایران از بانک‌های کره جنوبی به قطر تا هفته بعد به قطر، فرایند هماهنگی برای خروج پنج جاسوس آزاد شده از زندان در ایران که اکنون در حبس خانگی به سر می‌برند و بازگشت پنج زندانی ایرانی از آمریکا به ایران آغاز خواهد شد.
در ادامه گزارش رویترز آمده است که ایران در ۱۰ اوت، به عنوان گام اول، چهار جاسوس آمریکایی را که در ایران زندانی بودند، به حبس خانگی فرستاد. آن‌ها به پنجمین نفری ملحق شدند که پیشتر در حبس خانگی به سر می‌برد. سپس، آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه آمریکا این اقدام را گام اول روندی تلقی کرد که منجر به بازگرداندن این جاسوسان به آمریکا خواهد شد.
سیامن نمازی ۵۱ ساله، عماد شرقی ۵۹ ساله و مراد طاهباز ۶۷ ساله که از تابعیت انگلیسی نیز برخوردار است، از جمله این افراد هستند. هویت زندانی چهارم و پنجم که یکی از آن‌ها به گفته دو منبع مطلع زن است، فاش نشده است. رویترز نتوانست به اطلاعاتی در زمینه این که کدام زندانیان ایرانی در آمریکا در ازای این افراد آزاد خواهند شد، دست پیدا کند.
این خبرگزاری در ادامه با اشاره به نقش قطر در این مذاکرات نوشت: یک منبع مطلع گفت که دوحه میزبان هشت دور مذاکرات غیرمستقیم دیپلمات‌های ایرانی و آمریکایی در هتل‌های جداگانه بود که جلسات اولیه این مذاکرات روی مسئله بغرنج هسته‌ای، سپس روی تبادل زندانیان متمرکز بود.
به گفته سه منبع مطلع دوحه با به کار بستن تدابیری مالی، هزینه‌های بانکی را پرداخت و بر چگونگی هزینه کردن این پول‌های آزادشده از سوی ایران نظارت خواهد کرد تا برای مصارف غیرتحریمی مورد استفاده قرار نگیرد.
یک دیپلمات ارشد در این باره گفت که «ایران ابتدا خواستار دسترسی مستقیم به این پول‌ها بود، اما بعدا با دسترسی از طریق قطر موافقت کرد. ایران مواد غذایی و دارو خریدار می‌کند و قطر مستقیما هزینه آن را می‌پردازد.»
در ادامه این گزارش آمده است که یک سخنگوی وزرات امور خارجه آمریکا گفت که این کشور آماده زمان دقیق آزادسازی زندانیان نیست. وزارت امور خارجه آمریکا همچنین توضیحی نداد که آنچه این دیپلمات «مذاکراتی ادامه‌دار و با حساسیت بالا» تلقی کرد، شامل چه مواردی می‌شود.
دولت آمریکا درباره زمان انتقال پول‌ها نیز اظهار نظر نکرده است. اگرچه در ۵ سپتامبر، پارک جین، وزیر امور خارجه کره جنوبی گفت که تلاش‌ها برای انتقال پول‌های آزاد شده ایران ادامه دارد.
سخنگوی یادشده وزارت امور خارجه آمریکا همچنین گفت که «روابط آمریکا-ایران رابطه‌ای نیست که بتوان اعتماد را از ویژگی‌های آن دانست. ما ایران را با عملکردش قضاوت می‌کنیم، نه چیزی دیگر.»
به گفته این دیپلمات آمریکایی، واشنگتن اجازه انتقال پول‌های ایران از بانک‌های کره به حساب‌های محدودشده موسسات مالی در قطر داده است، اما هیچ پولی به طور مستقیم به ایران منتقل نخواهد شد.
وزارت امور خارجه قطر به درخواست رویترز برای توضیح درباره جزئیات این مذاکرات، نقش قطر در مذاکرات یا مفاد این توافق مالی پاسخی نداد.
رویترز همچنین مدعی شد که وزارت امور خارجه ایران و نمایندگی آن در سازمان ملل نیز به سوالاتی درباره جزئیات این موضوع پاسخی ندادند.
سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا که پیشتر به او اشاره شد، همچنین گفت که هیچ تغییری در سیاست کلی واشنگتن نسبت به ایران ایجاد نشده است که «همچنان بر بازدارندگی، اعمال فشار و دیپلماسی متمرکز است.»
این دیپلمات آمریکایی در ادامه بیان کرد که پول‌ها پس از انتقال در حساب‌های محدود شده‌ای در قطر نگهداری خواهند شد و آمریکا بر چگونگی و زمان هزینه شدن این پول‌ها نظارت خواهد داشت.
در ادامه گزارش رویترز آمده است: انتقال احتمالی این پول‌ها انتقاد جمهوری‌خواهان آمریکا از بایدن که یک دموکرات است را به همراه داشت. آن‌ها مدعی شدند که این پول در واقع باج دادن برای آزادی شهروندان آمریکایی است. اما بلینکن ۱۰ اوت به خبرنگاران گفت که این توافق به معنی لغو تحریم‌ها برای ایران نخواهد بود و واشنگتن «قاطعانه» به آنچه «فعالیت‌های ثبات‌زدای ایران در منطقه» خواند، ادامه خواهد داد.
یک منبع مطلع که در جریان مذاکرات بود، گفت که میانجیگری قطر برای این مذاکرات در ژوئن شتاب گرفت و حداقل هشت دور مذاکرات از مارس ۲۰۲۲ انجام شد که مذاکرات اولیه بر مسئله هسته‌ای و دور‌های بعدی بر موضوع تبادل زندانیان متمرکز بود.
او گفت: «تمامی آن‌ها می‌دانستند که مذاکرات هسته‌ای پایان یافته است و تمرکزشان را روی زندانیان قرار دادند. موضوع تبادل زندانیان ساده‌تر است. می‌توان به آن دست یافت و می‌توان اعتمادسازی کرد. این همان موقعی است که اوضاع باز هم جدی می‌شود.»
منابع مطلع ایرانی، دیپلماتیک و منطقه‌ای گفتند که مقامات قطری به محض رسیدن پول‌ها از کره جنوبی به قطر از طریق سوییس، تهران و واشنگتن را برای پیش بردن روند آزادسازی زندانیان راهنمایی خواهد کرد که طبق سند امضا شده توسط طرفین و قطر در اواخر ژوئیه یا اوایل اوت امضا شده بر سر آن توافق شده است.
به گفته این منبع مطلع که در جریان مذاکرات بوده است، اگر مشکلی در اجرای برنامه پیش نیاید، انتقال پول‌ها به بانک‌های قطری قرار است تا اوایل هفته آتی انجام شود. رویترز قادر به شناسایی این بانک‌ها نبود.
این منبع مطلع همچنین به رویترز گفت: زندانیان آمریکایی از تهران به قطر خواهند رفت و زندانیان ایرانی نیز از آمریکا به قطر، سپس به ایران منتقل خواهند شد.
منابع مطلع می‌گویند، پیچیده‌ترین بخش مذاکرات تعیین سازوکاری برای اطمینان یافتن از شفافیت در انتقال پول‌ها و رعایت تحریم‌های آمریکا بود. شش میلیارد دلار از پول‌های ایران که از فروش نفت آن به دست آمده بود، به دلیل تحریم‌های مالی و نفتی آمریکا علیه ایران در بانک‌های کره جنوبی بلوکه شده بود.
یک منبع مطلع ایرانی نیز که در جریان این مذاکرات بود، گفت: «قطر برای کمک به ادامه پیدا کردن مذاکرات، تعهد کرد که هزینه‌های بانکی انتقال این پول‌ها از سئول به سوییس، سپس انتقالشان به بانک‌های قطری را بپردازد، همچنین مسئولیت نظارت بر هزینه کردن این پول‌ها را بر عهده گرفت.
