بسیاری از تحلیل‌گران بر این باورند که جنگ غزه عملا موجب بازآرایی روابط و تعاملات قدرت در خاورمیانه خواهد شد.
در نهایت، حقیقتی در هر دو روایت وجود دارد که دیگری را رد نمی‌کند. اگرچه ایران و عربستان سعودی در مورد بحران غزه نگرانی‌های مشترکی دارند، اما ریاض همچنین نگران توانایی تهران برای بهره‌برداری از این درگیری به شیوه‌هایی است که می‌تواند به طور بالقوه به ضرر پادشاهی و همسایگان عرب آن باشد.
وضعیت اغماض
عزیز القاشیان، از دانشگاه لنکستر، معتقد است که جنگ اسرائیل علیه غزه لزوماً تأثیر زیادی بر روابط ایران و عربستان نخواهد داشت. اما او فکر می‌کند که این درگیری پادشاهی را در برابر ایران در «وضعیت اغماض» قرار می‌دهد. در حالی که رهبری عربستان سعودی هم ایران و هم اسرائیل را در وضعیت منطقه سهیم می‌دانند، القاشیان گفت که ریاض کاملاً درک می‌کند که تهران تا چه اندازه می‌تواند از پاسخ ویرانگر اسرائیل به ۷ اکتبر بهره ببرد.
او افزود: «عربستان سعودی نگران ایران و نقش منطقه‌ای آن است. و این بزرگترین نگرانی امنیتی سعودی هاست. در عین حال، عربستان می‌داند که اشغالگری اسرائیل و بمباران بی‌رویه آن در غزه بخشی از این بی‌ثباتی منطقه‌ای است. در حالی که ممکن است عربستان نگرانی‌ها و حتی نارضایتی‌هایی از پاسخ ایران داشته باشد، اما من تصور نمی‌کنم که تنش بین ایران و عربستان در خارج از چارچوب دیپلماسی و مذاکرات نمایان شود.»
اهداف متفاوت برای آینده پساجنگ
مهم است که بدانیم، اگرچه ایران و عربستان سعودی هر دو خواهان اجرای آتش‌بس در غزه هستند، اما اهدافی را برای دوره پس از جنگ دنبال می‌کنند که با هم متفاوت است، به‌ویژه در مورد حکومت پس از جنگ در این منطقه تحت محاصره.
یکی از مهمترین دلایلی که هر دو کشور برای آتش بس تلاش می‌کنند، به وضعیت اقتصادی ایران و عربستان سعودی مربوط می شود. در حالی که ایران تحت فشار تحریم‌هاست، مقامات تهران نگران این هستند که سرریز احتمالی جنگ غزه به بخش‌های بیشتری از خاورمیانه می‌تواند به اقتصاد ایران آسیب برساند. عربستان سعودی نگرانی‌های خاص خود را در مورد تاثیر ادامه بحران در فلسطین بر چشم انداز ۲۰۳۰ ولیعهد محمد بن سلمان دارد.
نگرانی مشترک
ایران و عربستان سعودی به عنوان دو کشور بزرگ با اکثریت مسلمان که به دنبال ایفای نقش‌های پیشرو در جهان اسلام هستند، یک نگرانی مشترک با ویرانی و مرگ ناشی از بمباران و عملیات زمینی اسرائیل دارند.
در ۱۱ اکتبر، ابراهیم رئیسی، رئیس‌جمهور ایران و محمد بن سلمان اولین گفتگوی تلفنی خود را از زمان امضای توافقنامه عادی‌سازی هفت ماه پیش داشتند. علاوه بر این، حضور رئیسی در اجلاس اضطراری مشترک اتحادیه عرب و سازمان همکاری اسلامی (OIC) درباره غزه که در ۱۱ نوامبر در ریاض برگزار شد، اولین سفر یک رئیس جمهور ایران به پادشاهی از سال ۲۰۱۲ بود.
تحکیم تنش‌زدایی؛ دیدار استراتژیک و غلبه بر معضل سفر اول
به گفته طلال محمد استاد دانشگاه آکسفورد و نویسنده کتاب رقابت ایران و عربستان از سال ۱۹۷۹: «سفر رئیسی به عربستان سعودی برای ایران بسیار مهم بود و با تمرکز استراتژیک تهران بر فلسطین و پیگیری رهبری منطقه‌ای و اسلامی همسو بود. مناقشه غزه فرصتی را برای ایران فراهم کرد تا اولین قدم دیپلماتیک را بردارد. این به تهران اجازه داد تا بر معضل “چه کسی اول سفر می‌کند” غلبه کند.
