به گزارش پایروس به نقل از تجارت‌نیوز، ژان مونه، یکی از بنیانگذاران اتحادیه اروپا، در مورد افزایش مسئولیت‌های بانک مرکزی اروپا گفت: هیچ چیز بدون نهادها ماندگار نیست. رشد بانک مرکزی اروپا (ECB) از همان ابتدا، به عنوان نگهبان یک ارز نوپا و تبدیل شدن آن به یکی از قدرت‌های بزرگ در سیاست اروپا، تمامی اعضای این اتحادیه را شگفت‌زده کرده است.

این موسسه که اخیراً ۲۵ ساله شده است، آنقدر قدرتمند است که اکنون با یک سوال دشوار روبرو است. آیا می‌داند چه زمانی باید متوقف شود؟

بانک مرکزی اروپا از این نظر منحصر به فرد است که هیچ حاکم سیاسی یا همتای مالی ندارد. استقلال آن توسط معاهده‌ای، که به نوعی قانون اساسی این اتحادیه محسوب می‌شود، تضمین شده است.

این نهاد وظیفه دارد ثبات قیمت را در اولویت قرار دهد. همچنین این معاهده به سیاستگذاران دستور می‌دهد که از سیاست‌های کلی اقتصادی اتحادیه اروپا حمایت کنند. این سیاست‌ها شامل رشد و اشتغال است؛ به شیوه‌ای مشابه با مأموریت دوگانه فدرال رزرو، اما ممکن است برای اتخاذ سیاست‌های اقلیمی یا به طور مثال کاهش ریسک روابط با چین «تقویت شود».

تعدد مسئولیت‌های بانک مرکزی اروپا

در طول تاریخ بانک مرکزی اروپا، به تدریج بر مسئولیت مقامات آن افزوده شده است. در بحبوحه آشفتگی بازار در طول بحران بدهی‌های دولتی (در اوایل دهه ۲۰۱۰)، ماریو دراگی رئیس وقت بانک، به سرمایه‌گذاران قول داد که هر کار لازم را برای محافظت از یورو انجام می‌دهد و از این طریق آنها را آرام کرد.

در دوران کووید-۱۹ و در زمان کریستین لاگارد رئیس فعلی بانک مرکزی اروپا، این نهاد ۱.۷ تریلیون یورو (۲ تریلیون دلار) در کاهش بدهی عمومی هزینه کرد تا تردیدها را در مورد نقدینگی دولت‌های منطقه یورو از بین ببرد. او این موضوع را با اعلام برنامه دیگری برای خرید اوراق قرضه در سال گذشته دنبال کرد؛ زمانی که تورم، افزایش نرخ بهره اوراق قرضه ایتالیا را تهدید کرد.

بانک مرکزی اروپا به آخرین وام‌دهنده دولت‌های منطقه یورو تبدیل شده است. البته این بانک بر این نکته نیز تاکید می‌کند که برنامه‌های خرید اوراق قرضه با عواقبی همراه است. در واقع، معاهده اتحادیه اروپا، تامین مالی دولت‌ها را برای بانک مرکزی ممنوع اعلام کرده است. مقامات برای دور زدن این ممنوعیت، باید یک توجیه سیاست پولی را با پایبندی به قوانین مالی اتحادیه اروپا و نیاز به بدهی پایدار، ترکیب کنند. ساندر توردوآر از مرکز اصلاحات اروپایی می‌گوید: «وکلای بانک مرکزی اروپا باید از مبتکرترین وکلا در جهان باشند».

بار مسائل ژئوپلیتیک بر دوش بانک مرکزی اروپا

در این میان، ژئوپلیتیک اکنون بانک مرکزی اروپا را به سمت نقش حساس‌تری سوق می‌دهد.اگر بانک‌های اروپایی به دلار نیاز فوری داشته باشند، بانک مرکزی اروپا می‌تواند یورو را با این ارز با فدرال رزرو مبادله کند. از میان ۲ عضو بزرگ غیر یورویی اتحادیه اروپا، لهستان از یک خط سواپ محدود با بانک مرکزی اروپا سود می‌برد.

در همین زمینه، بانک مرکزی اروپا باید در بحث در مورد دارایی‌های مسدود شده بانک مرکزی روسیه نقش جدی داشته باشد اما ترجیح می‌دهد ماجرا را مسکوب باقی بگذارد.

تقویت یورو با استفاده از ارز دیجیتال

از جمله اهداف و وظایف بانک مرکزی اروپا، حمایت از یورو و تقویت آن است. همانطور که لاگارد رئیس بانک مرکزی اروپا اخیراً به اکونومیست گفته است: «اگر تجارت بیشتری با استفاده از یورو وجود داشته باشد، باید نقدینگی حمایت از آن تجارت را فراهم کنیم. اتحادیه اروپای در ارتباط با جهان، نیرویی برای ثبات است.»

یکی از برنامه‌هایی که این بانک برای تقویت یورو دنبال می‌کند، به استفاده از یک ارز دیجیتال بازمی‌گردد. این موضوع ممکن است به تسهیل تراکنش‌های بین‌المللی کمک کند. بانک مرکزی اروپا از این نظر یک گام از فدرال رزرو فراتر رفته است، چرا که بانک مرکزی هنوز برنامه‌ای برای صدور مجوز ارز دیجیتال ندارد و بیشتر نگران تایید سیاسی است.

لاگارد استدلال می‌کند که موارد بیشتری می‌تواند در حیطه وظایف بانک باشد: «همه نهادهای اروپایی، از پارلمان اروپا گرفته تا کشورهای عضو، به اهداف اقلیمی توافق پاریس متعهد هستند.»

یکی از سیاست‌های مورد بحث، نسخه سبز عملیات وام‌دهی هدفمند بانک مرکزی اروپا است. در نظر گرفتن ملاحظات سبز هنگام توزیع پول نقد به این معنی است که بانک سیاست‌های اقلیمی آشکار را اجرا می‌کند. بانک مرکزی اتحادیه اروپا از این نظر هم جلوتر از فدرال رزرو است.

شاید کشورها با آگاهی از قدرت فزاینده این نهاد، سیاستمداران سابق را به شورای حاکم بانک مرکزی اروپا معرفی کنند. خود رئیس فعلی، قبلا وزیر دارایی فرانسه بود. همچنین لوئیس دو گویندوس، نایب رئیس بانک، وزیر دارایی اسپانیا بود. با این حال، هرچه بانک مرکزی اروپا بیشتر وارد حوزه‌های بحث‌برانگیز شود، خطر از بین رفتن مشروعیت آن بیشتر می‌شود. در حال حاضر، هم سیاستمداران و هم مدیران بانک مرکزی خوشحال هستند. آیا روزی شهروندان شروع به اعتراض می‌کنند؟