به گزارش پایروس با تصویب کلیات هفتمین برنامه توسعه ای کشور، بررسی جزییات آن در مجلس شروع شده است. حالا خانه ملتی ها به صورت دوشیفت وارد بررسی جزئیات برنامه هفتم شده اند تا طبق برآوردهای صورت‌گرفته تا ۱۰ آذر که لایحه برنامه و بودجه ۱۴۰۳ تقدیم مجلس می‌شود، بررسی و تصویب این برنامه تمام شده و بهارستان نشین ها بتوانند لایحه بودجه ۱۴۰۳ را بر اساس برنامه هفتم بررسی کنند. امابررسی برنامه هفتم توسعه بعد از یک تاخیر دو ساله در شرایطی شروع شده که سهم نفت از رشد اقتصادی افزایش یافته است. بر اساس تازه ترین گزارش منتشر شده از سوی مرکز آمار ایران رشد اقتصادی گروه صنایع و معادن ایران در فصل بهار ۷.۳ درصد اعلام شده در حالیکه این عدد بدون احتساب نفت تنها ۰.۴ درصد بوده است. این عدد نشان می دهد که جایگاه نفت، گاز و پتروشیمی در رشد اقتصادی ایران تا چه اندازه حیاتی است
طبق برنامه هفتم توسعه ظرفیت تولید محصولات پتروشیمی تا پایان این برنامه به سالانه ۱۳۱.۵ میلیون تن برسد که نسبت به ظرفیت تولید حدود ۹۲ میلیون تنی کنونی نزدیک به ۴۳ درصد افزایش خواهد داشت
بر اساس آنچه در این برنامه توسعه ای آمده ظرفیت تولید محصولات پتروشیمی تا پایان این برنامه به سالانه ۱۳۱.۵ میلیون تن برسد که نسبت به ظرفیت تولید حدود ۹۲ میلیون تنی کنونی نزدیک به ۴۳ درصد افزایش خواهد داشت.
افزون بر این، با برنامه‌ریزی انجام‌شده به‌منظور اجرای طرح‌های تولید پروپیلن و زنجیره آن به‌عنوان محصولی راهبردی در صنایع پایین‌دستی، ظرفیت تولید پروپیلن و زنجیره آن نیز در انتهای برنامه هفتم توسعه به ۱۱.۶ میلیون تن می‌رسد. هم‌اکنون ظرفیت تولید پروپیلن در صنعت پتروشیمی حدود یک میلیون تن در سال است و کل پروپیلن تولیدی در صنعت پتروشیمی در واحدهای پایین‌دست آن مصرف می‌شود، اما مقدار نیاز واحدهای مصرف‌کننده پروپیلن در ظرفیت اسمی بیش از ظرفیت تولید یک میلیون تنی این محصول در صنعت پتروشیمی است.
محصول متانول نیز از جمله محصولات پتروشیمی است که در سال‌های پیش ظرفیت‌سازی بالایی برای تولید آن در کشور انجام شده است و اکنون بیشتر این محصول صادر می‌شود که با تکمیل زنجیره این محصول، ارزش افزوده بسیار بالاتری در کشور ایجاد خواهد شد. بدین منظو، تا پایان برنامه هفتم توسعه ظرفیت تولید پایین‌دستی زنجیره متانول به سالانه ۰.۷ میلیون تن افزایش می‌یابد.
از طرفی تا پایان برنامه هفتم توسعه، ظرفیت تولید پایین‌دستی زنجیره اتیلن به ۱۱.۹ میلیون تن و ظرفیت تولید پایین‌دستی زنجیره آروماتیک به ۳ میلیون تن خواهد رسید.
تحقق اهداف برنامه هفتم توسعه چقدر منابع می خواهد؟
رشد حدود ۴۳ درصدی ظرفیت تولید پتروشیمی در شرایطی هدف گذاری شده که صنعت پتروشیمی روزهای سختی را سپری می کند. در تابستان به دلیل کمبود برق تعطیل می شود و در زمستان نبود خوراک چالش اصلی آن می شود. حتی در صورتی که چشم را روی ناترازی های انرژی ببندیم چنین افزایش ظرفیتی به حجم زیادی سرمایه گذاری نیاز دارد.
افزایش ظرفیت تولید محصولات پتروشیمی به ۱۳۱.۵ میلیون تن به حدود ۳۰ الی ۳۵ میلیارد دلار سرمایه گذاری نیاز دارد که در شرایط تحریمی عدد بالایی محسوب می شود
فریبرز کریمایی قائم مقام انجمن کارفرمایی صنعت پتروشیمی در اینباره به بازار می گوید: رسیدن به چنین رشدی در حوزه پتروشیمی به حدود ۳۰ الی ۳۵ میلیارد دلار سرمایه نیاز دارد که در شرایط تحریمی عدد بالایی است.
او ادامه داد: نمی گویم رسیدن به ظرفیت تولید بیش از ۱۳۰ میلیون تن شدنی نیست اما کار بسیار سختی بوده و نیازمند تغییرات متعددی در حوزه سیاست گذاری و بهبود فضای کسب و کار است. به عبارت دیگر حاکمیت باید این اطمینان را به بخش خصوصی و سرمایه گذار بدهد که همه چیز در اقتصاد پیش بینی پذیر است. حال آنکه در حوزه اقتصاد به خصوص پتروشیمی پیش بیینی پذیری از بین رفته و هر روز شاهد تصویب قوانین متعددی هستیم.
این فعال صنعت پتروشیمی با بیان اینکه جذب سرمایه گذار یک سری الزاماتی دارد، ادامه داد: متاسفانه با وجود شرایط بحرانی کشور بعضا قوانینی که در کشور به تصویب می رسد ضد سرمایه گذاری است. به عنوان مثال طی ۳۰ سال گذشته مدام به دنبال تشویق صادرات بوده و حتی برای آن جایزه در نظر می گرفتیم اما حالا به دنبال گرفتن مالیات و عوارض از این بخش هستیم هستیم.
او با بیان اینکه آنهایی که با حذف معافیت های مالیاتی به نوعی تنبیه شدند سهمی حدود ۶۰ درصدی از صادرات غیر نفتی را به عهده داشتند، می گوید: در بسیاری از محصولات پتروشیمی مقدار تولید مازاد بر نیاز داخل بوده و با نیت صادرات صورت می گیرد. به عبارت دیگر هر گونه سیاست گذاری اشتباه در زمینه صادرات، تولید در این صنعت را می تواند با چالش مواجه کند.
کریمایی ضمن هشدار به عواقب خطرناک سیاست های تنبیهی دولت در حوزه صادرات غیر نفتی به خصوص در زمینه جذب سرمایه گذار بخصوص در حوزه بالادست، ادامه داد: معافیت های صادراتی در برنامه های قبلی توسعه ای به قانون احکام دائمی تبدیل شد. این نشان می دهد که حمایت از توسعه صادرات برای رشد اقتصادی اظهر من الشمس است. اما در لوایح بودجه دو سال گذشته و برنامه هفتم توسعه شاهد هستیم که این روند برگشته و به جای تشویق صادرات را تنبیه می کنیم.
محصول قابل فروش پتروشیمی حداکثر ۵۰ میلیون تن
در حال حاضر ظرفیت تولید در کشور حدود ۹۲ میلیون تن اعلام می شود اما فعالین صنعت پتروشیمی رقم واقعی تولید را خیلی کمتر از این حرف ها می دانند.
تمام آنچه که تحت عنوان ظرفیت تولید اعلام می شود، محصول قابل فروش نیست. هم اکنون حدود ۵۰ الی ۵۵ درصد ظرفیت ۹۲ میلیون تنی تولید قابل فروش است
کریمایی قائم مقام انجمن کارفرمایی صنعت پتروشیمی در اینباره به بازار می گوید: تمام آنچه که تحت عنوان ظرفیت تولید اعلام می شود، محصول قابل فروش نیست. چرا که بخشی از تولیدات در مجتمع های پتروشیمی صورت می گیرد برای تولید محصولی دیگر مصرف می شود. به عنوان مثال گاز را به آمونیاک تبدیل می کنیم و بعد این آمونیاک را فرآیندی دیگر به اوره تبدیل می کنیم. اما در آمارهای ظرفیت تولید آمونیاک و اوره هر دو محاسبه می شود.
او می افزاید: به عبارت دیگر حدود ۵۰ الی ۵۵ درصد ظرفیت ۹۲ میلیون تنی تولید قابل فروش است.
به گفته قائم مقام انجمن کارفرمایی انجمن پتروشیمی، بر اساس هدف گذاری های قبلی قرار بوده در ۱۴۰۴ ظرفیت تولید محصولات پتروشیمی به ۱۳۰ میلیون تن برسد. این در حالی است که ظرفیت تولید ما در سال گذشته یعنی ۱۴۰۱ به حدود ۹۲ میلیون تن اعلام شده است.
